مقدمه
پژوهندگان، به گفتمان مهدويت از زواياي گوناگوني نگریسته‌اند. «حقوق و سياست»، از مباحث مهم اين گفتمان به شمار می‌رود که علي‌رغم اهميت آن كمتر به کندوکاو آن پرداخته‌اند. توسعة مرزهاي دانش و رشد علمي و فرهنگي جوامع در دهه‌هاي اخير از يك سو و طرح سؤالات و شبهات مطرح شده در اين زمينه از سوي ديگر و هم‌چنين نياز روزافزون و اقبال گسترده به موضوع مهدويت و انتظار، اهميت طرح علمي اين مباحث را دوچندان ساخته است.
بي‌ترديد، انجام كار علمي و سازمان يافته دراين‌باره جز با برنامه‌ريزي دقيق امكان‌پذير نخواهد بود. به همين جهت گروه پژوهشي حقوق و سياست، با برنامه كاري تعريف شده، تشكيل مي‌گردد تا اين رسالت مهم را به انجام رساند.
در اجراي اين برنامه، افزون بر اخلاص، جديت و توان‌مندي اعضاي گروه، عنايت ويژه حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) راز و رمز موفقيت خواهد بود.
انجام كار علمي و تحقيقاتي و اجراي برنامه‌هاي پيش‌بيني شده در اين آيين‌نامه، برعهده گروه پژوهشي حقوق و سياست است. حوزه فعاليت اين گروه، مباحث حقوقي و سياسي پیرامون مهدويت از عصر آخرين امامان شيعه، دوران غيبت صغرا، عصر غيبت کبرا و زمان ظهور و حضور حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) خواهد بود.
اهداف
1. تبیین و تعميق معارف مهدويت و انتظار در حوزه مباحث حقوق و سياست؛
2. نظريه پردازي، توليد علم و گسترش مرزهاي دانش در مسائل حقوقي و سياسي مربوط به مهدويت؛
3. بازشناسي انديشه‌هاي حقوقي و سياسي اسلام در مباحث مهدويت؛
4. پاسخ‌گويي به نيازهاي جامعه، به ويژه نسل جوان، درباره مسائل حقوقي و سياسي مهدويت؛
5. پاسخ به شبهات مطرح شده در موضوع مهدويت با گرايش حقوقي و سياسي.
برنامه‌ها
1. موضوع‌شناسي مباحث مهدويت در حوزه حقوق و سياست؛
2. منبع‌شناسي مسائل حقوقي و سياسي مهدويت (كتاب، طرح پژوهشي، پايان‌نامه، مقاله و ...)؛
3. اجراي طرح‌هاي پژوهشي در قالب كتاب، مقاله، مصاحبه علمي و...؛
4. ترجمه كتاب‌ها و مقالات مهم حقوقي وسياسي در موضوع مهدويت؛
5. تهيه و تدوين كتاب‌های درسي، آموزشي وكمك آموزشي مورد نياز مراكز علمي در حوزه فعاليت گروه؛
6. ارائه مقاله به سمينارها و همايش‌هاي علمي مهدويت؛
7. ارتباط و همكاري با مراكز علمي و دانشگاهي فعال در زمينه مسائل حقوقي و سياسي مهدويت؛
8. نقد وبررسي كتب و نشريات منتشر شده در موضوع مهدويت با گرايش حقوق و سياست؛
9. تهيه و اجراي طرح‌هاي پژوهشي مورد نياز مراكز و مؤسسات علمي در زمينه مسائل حقوقي وسياسي مهدويت؛
10. برگزاري سمينارها و نشست‌هاي علمي ـ تخصصي مهدويت در حوزه مسائل حقوقي وسياسي؛
11. شناسايي و جذب پژوهندگان متخصص در مباحث حقوق وسياست جهت عضويت در گروه؛
12. جذب علاقمندان به مباحث حقوقي و سياسي مهدويت جهت گذراندن دوره‌هاي تخصصي و جذب آنان در گروه؛
13. تهيه ويژه‌نامه‌هاي تخصصي مباحث حقوق و سياست براي نشريات پژوهشي؛
14. تهيه مطالب علمي مورد نياز واحدهاي پژوهشكده مهدويت؛
15. برگزاري دوره‌هاي آموزشي و كارورزي كوتاه مدت براي پژوهش‌گران گروه؛
16. راهنمايي و مشاوره علمي دانش‌جويان و طلاب جهت تدوين كتاب، پايان نامه، و مقاله با گرايش مباحث حقوقي و سياسي مهدويت.
بايسته‌ها و موضوعات پژوهشي
1. حقوق عمومي:
الف) ساختار حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و مقايسه آن با حكومت‌هاي فعلي؛
ب) حقوق متقابل مردم و حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ج) جايگاه شورا و مشورت در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
د) نحوة مشاركت مردم در نظام سياسي وحكومتي امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
هـ) نظارت متقابل دولت و مردم در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
و) قانون و قانون‌گذاري در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ز) مفهوم حاكميت در حكومت مهدوی.
2. حقوق خصوصي:
الف) احوال شخصيه اقليت‌هاي ديني در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ب) مالكيت خصوصي وحدود آن در حكومت مهدوی؛
ج) تابعيت و شهروندي در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف).
3. حقوق بين‌الملل:
الف) حقوق بين‌الملل و حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ب) معاهدات بين‌المللي در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ج) جايگاه سازمان‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي در حكومت جهاني امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
د) هم‌زيستي مسالمت‌آميز اديان در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف).
4. حقوق جزا:
الف) مباني قضاوت و داوري در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ب) اجراي حدود در عصر حضور؛
ج) شيوه‌هاي پيش‌گيري از جرائم در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
د) سياست كيفري حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
هـ) آيين دادرسي در حكومت مهدوی.
5. حقوق بشر:
الف) اصل مساوات و برابري در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ب) آزادي انديشه و بيان در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ج) شيوه برخورد امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) با مخالفان سياسي خود؛
د) آزادي و حدود آن در حكومت مهدوی؛
هـ) تساوي حقوق زن و مرد در حكومت مهدوي؛
و) كرامت انساني و حق تعيين سرنوشت در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ز) حقوق مدني ـ سياسي در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ح) حقوق زن در حكومت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ط) حقوق شهروندي در حكومت جهاني مهدوي؛
ی) توسعه و رفاه اجتماعي در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ک) حريم خصوصي شهروندان در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ل) حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
م) حقوق هم‌بستگي در حكومت جهاني مهدوي.
6. انديشه سياسي عصر غيبت صغرا (ضرورت‌هاي سياسي، اجتماعي غيبت صغرا)؛
7. انديشه سياسي عصر غيبت كبرا:
الف) ضرورت‌هاي سياسي اجتماعي غيبت كبرا؛
ب) تأثيرات عصر غيبت بر نظريه سياسي شيعه؛
ج) جايگاه مهدويت در انديشه سياسي اسلام؛
د) سيماي سياسي منتظران؛
هـ) موعود گرايي در انديشه سياسي شيعه؛
و) ولايت فقيه و حل معضلات سياسي اجتماعي جامعه اسلامي در غياب امام معصوم؛
ز) حكومت مطلوب در عصر غيبت؛
ح) آثار سياسي ـ اجتماعي اعتقاد به مهدويت؛
ط) انتظار و نظريه پايان تاريخ؛
ی) مسئوليت دولت اسلامي و نهادهاي آن در ترويج فرهنگ مهدويت؛
ک) مهدويت در انديشه سياسي اهل سنت؛
ل) تلقي و برداشت مدرنيسم از مسئله مهدويت و انتظار؛
م) ايده حكومت جهاني از منظر پژوهندگان معاصر؛
ن) جامعه مدني و حكومت جهاني امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
س) تأثير متقابل انقلاب اسلامي و فرهنگ مهدويت؛
ع) آسيب‌شناسي انتظار در جامعه اسلامي؛
ف) نقش مهدويت در بازآفريني هويت اسلامي؛
ص) تحقق عدالت مهدوي در عصر غيبت؛
ق) راه‌كارهاي اجرايي عدالت مهدوي در عصر غيبت؛
ر) چالش‌ها و موانع تحقق عدالت مهدوي در عصر غيبت؛
ش) آثار و پي‌آمدهاي استفاده ابزاري از موضوع مهدويت در مناقشات سياسي؛
ت) فرهنگ انتظار و انديشه پيروزي حق بر باطل؛
ث) ايده آزادسازي قدس و مسئله انتظار؛
خ) تأثير متقابل دفاع مقدس و فرهنگ مهدويت؛
ذ) نقش فرهنگ مهدويت در رفتار كنش‌گران سياسي؛
ض) حكومت ولايي در چشم‌انداز حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ظ) موانع سياسي اجتماعي قيام حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
غ) مفهوم شناسي و جايگاه عدالت در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف).
8. آستانه ظهور:
الف) زمينه‌هاي سياسي اجتماعي حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ب) نقش و جايگاه مردم در شكل‌گيري حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ج) فرآيند شكل‌گيري ياران و لشگر حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) در آستانه ظهور؛
د) وضعيت سياسي جهان در آستانه ظهور؛
هـ) وضعيت سياسي جهان اسلام در آستانه ظهور؛
و) جايگاه تسليحات مدرن در قيام حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ز) عمل‌كرد قدرت‌هاي استكباري هنگام قيام امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف).
9. عصر ظهور
الف) نقش و جايگاه مردم در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ب) سيماي مدينه فاضله مهدوي؛
ج) حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و چالش‌هاي سياسي فرا روي آن؛
د) مفهوم سياست در مدينه فاضله مهدوي؛
هـ) جايگاه رسانه‌ها و مطبوعات در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
و) صلح و امنيت در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ز) سيره سياسي و حكومتي حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ح) حكومت امام زمان و رابطه دين و سياست؛
ط) خشونت، تساهل و تسامح در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ی) مهدويت و جنبش زنان؛
ک) الگوي توسعه سياسي در حكومت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ل) كار ويژه‌هاي حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
م) الگوي مديريت سياسي در دولت مهدوي؛
ن) اهداف و آرمان‌هاي سياسي حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
س) جايگاه مخالفين در حكومت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ع) انتقاد سياسي و مسئوليت‌پذيري در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ف) الگوي فرهنگ سياسي در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
س) مباني مشروعيت در نظام سياسي مهدوي؛
ق) ماهيت قدرت سياسي در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ر) الگوي توسعه سياسي در دولت مهدوي؛
ش) حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) از منظر پژوهندگان غير مسلمان؛
ت) مباني و حدود آزادي سياسي در حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ث) جايگاه حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) در ميان تئوري‌هاي حكومت؛
خ) راه‌كارها و ابزارهاي اجرايي عدالت در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ذ) ساز و كار عدالت در نظام سياسي مهدوي؛
ظ) مباني نظري حكومت جهاني امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف).
10. جامعه‌شناسي سياسي عصر غيبت صغرا:
الف) شرايط سياسي اجتماعي جهان اسلام؛
ب) بررسي وضعيت سياسي اجتماعي شيعيان؛
ج) جامعه‌شناسي سياسي آن عصر؛
د) نقش نواب خاص در مديريت جامعه اسلامي؛
هـ) جايگاه سياسي اجتماعي نهاد وكالت؛
و) عمل‌كرد سياسي مدعيان نيابت؛
ز) ابعاد و شيوه‌هاي مبارزه دشمنان با حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ح) بررسي اقدامات ستيزه‌جويانه خلفاي عباسي در مواجهه با آخرين امام؛
ط) زمينه‌سازي سياسي ائمه براي ورود شيعيان به غيبت صغرا.
11. جامعه‌شناسی سیاسی عصر غيبت كبرا:
الف) سيماي سياسي منتظران؛
ب) جريان‌شناسي مهدوي در دوران معاصر؛
ج) جريان‌شناسي سياسي متمهديان در تاريخ اسلام؛
د) ماهيت و عمل‌كرد سياسي اجتماعي انجمن حجتيه، آثار و پي‌آمدهاي آن؛
هـ) نقد و بررسي عملكرد گرو‌ه‌ها و جريان‌هاي سياسي اجتماعي فعال در زمينه مهدويت؛
و) نقش منجي‌گرايي در جنبش‌هاي اسلامي؛
ز) كاركرد سياسي اجتماعي نماز جمعه در عصر غيبت؛
ح) الگوي جامعه پذيري سياسي فرهنگ مهدويت در عصر غيبت؛
ط) نقش حكومت ولايي در زمينه‌سازي حكومت جهاني حضرت مهدي؛
ی) شيوه‌هاي ترويج فرهنگ مهدوي در جامعه اسلامي؛
ک) تأثير فرهنگ مهدويت بر رفتار كنش‌گران سياسي؛
ل) كاركردهاي سياسي فرهنگ مهدوي در جامعه اسلامي؛
م) رسانه‌ها و مهدويت؛
ن) كاركردهاي سياسي برگزاري دعاي ندبه در جامعه اسلامي؛
س) آسيب‌شناسي فرهنگ سياسي مهدويت در جامعه اسلامي؛
ع) نقش مهدويت در انقلاب اسلامي؛
ف) شگردهاي سياسي نظام رسانه‌اي غربي در مقابله با فرهنگ مهدويت؛
ص) موضع سياسي غرب در مقابل فرهنگ مهدويت.
12. جامعه‌شناسی سیاسی آستانه ظهور:
الف) جامعه‌شناسي سياسي آستانه ظهور؛
ب) نقش جنگ وخشونت در انقلاب حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ج) وضعيت سياسي جهان در آستانه ظهور؛
د) وضعيت سياسي و اجتماعي مسلمانان در آستانه ظهور؛
هـ) فرآيند شكل‌گيري لشكر و ياران حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
و) موضع دشمنان و مخالفان سياسي حضرت در آستانه ظهور.
13. جامعه‌شناسی سیاسی عصر ظهور:
الف) ويژگي‌هاي كارگزاران حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ب) جايگاه احزاب و گروه‌هاي سياسي در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ج) نقش و جايگاه زنان در حكومت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
د) طبقات اجتماعي و جايگاه آنان در حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
هـ) جايگاه نخبگان در حكومت حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
و) مدينه فاضله و حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف).
14. مباحث تطبيقي:
الف) ديدگاه و عمل‌كرد مسيحيت صهيونيسم درباره مهدويت؛
ب) مفهوم عدالت در گفتمان مهدويت و انديشه‌هاي سياسي غرب؛
ج) منجي‌گرايي در نظريه‌هاي سياسي معاصر.
15. روابط بين‌الملل
الف) نظم نوين جهاني و ارتباط آن با حكومت جهاني امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)؛
ب) جهاني شدن و حكومت امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)، تعامل يا تعارض؛
ج) آثار و پي‌آمدهاي جهاني شدن و مسئله مهدويت؛
د) امكان سنجي تشكيل حكومت جهاني حضرت مهدي(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) در حال حاضر؛
هـ) وضعيت قدرت‌ها در آستانه ظهور.